Budzyń, położony na południowym krańcu gminy Busko-Zdrój, to wieś o bogatej historii, której początki sięgają XIX wieku. Choć nie jest szczególnie duża, jej przeszłość skrywa wiele fascynujących opowieści. W 1827 roku we wsi mieszkało zaledwie 30 osób, a w 1888 roku pojawiła się krótka wzmianka o Budzyniu w "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego". Obecnie sołectwo liczy 130 mieszkańców, a jej sołtysem jest Pan Andrzej Łukasik.
Wieś Budzyń - podział i historia
Budzyń dzieli się na dwie części: centrum wsi oraz przysiółek Równiny, który kiedyś należał do wsi Piasek Wielki.
Zabytki Budzynia
W Budzyniu znajdują się dwa zabytkowe budynki:
1. Budynek byłego dworu – Jest to murowany, bezstylowy, parterowy dom, z dwuspadowym dachem krytym czerwoną dachówką. Powstał w drugiej połowie XIX wieku. Wnętrza budynku były wielokrotnie przebudowywane. W latach 1945-1990 znajdowały się tu biura i sklep GS. Obecnie budynek jest w rękach prywatnych.
2. Budynek gorzelni – Piętrowy, murowany budynek z końca XIX wieku. W szczytach widoczne są neogotyckie dekoracje. Gorzelnia jest wciąż czynna.
Park dworski i przydrożne figury
Niestety, park dworski, który kiedyś otaczał dwór, już nie istnieje. Pozostały jedynie topole i robinie akacjowe, które zostały posadzone po 1945 roku, nie zachowując pierwotnego układu alejek.
We wsi znajdują się także figury przydrożne:
1. Kapliczka przy przysiółku Równiny – Na początku przysiółka znajduje się kamienna kapliczka z płaskorzeźbą Matki Boskiej. Na gzymsie umieszczony jest metalowy krzyż, a pod płaskorzeźbą widnieje napis: „Pozdrawiam Ciebie, Matko Mistrzyni Moich Dróg”. Kapliczka została wykonana przez Helenę Kryszak i poświęcona w 2002 roku.
2. Krzyż w pobliżu zakrętu drogi – Na miejscu starego drewnianego krzyża z XIX wieku, w około 1950 roku ustawiono nowy krzyż.
3. Krzyż przy przysiółku Równiny – Na skraju przysiółka, przed laskiem równińskim, zbudowano w 1990 roku cementowy cokół schodkowy, na którym znajduje się metalowy krzyż. Na cokole widnieje tablica z kotwicą – symbolem Polski Walczącej, oraz napis: „Bogu oddali dusze, ciała ziemi ojczystej. Mieszkańcy Równin i okolic, żołnierzom BCh pomordowanym przez hitlerowców w latach 1944-1945”. Krzyż oraz tablicę wykonał Bronisław Juszczyk.
Wydarzenia z czasów II wojny światowej
Mieszkańcy Równin odegrali ważną rolę w walkach z Niemcami. W lipcu 1944 roku brali udział w zdobywaniu posterunku żandarmerii w Nowym Korczynie i walce z Niemcami w Piasku Wielkim. W grudniu 1944 roku Niemcy przeprowadzili rewizję we wsi, a w wyniku brutalnych represji rozstrzelali wielu członków BCh i cywilów. Na tablicy przy krzyżu opisano te tragiczne wydarzenia.
Stan obecny wsi
Do 2002 roku Budzyń liczył 38 domów (wraz z przysiółkiem Równiny), w których mieszka 126 mieszkańców. W Budzyniu hodowano około 20 krów, 7 koni, a rolnicy posiadają 15 traktorów. Gleby w tej okolicy są klasy V-VI, a mieszkańcy uprawiają głównie ziemniaki i żyto. Większość z nich pracuje w mieście.
Budzyń należy do parafii w Piasku Wielkim i stanowi część tradycji i historii regionu. To wieś, która łączy w sobie bogatą historię, piękno przyrody oraz codzienne wyzwania współczesności.
Materiały zostały opracowane na podstawie dostępnych danych oraz książki Leszka Marcińca pt. "Sołectwa Gminy Busko-Zdrój", która stanowi niezwykłe kompendium wiedzy o przeszłości naszych miejscowości.
#Budzyń #Historia #Dziedzictwo #GminaBuskoZdrój #NaszeSołectwa